Прэмія імя Францішка Багушэвіча (ПЭН-цэнтар)
Прэ́мія імя́ Франці́шка Багушэ́віча — штогадовая літаратурная прэмія Беларускага ПЭН-цэнтру. Заснавана ў 1994 годзе. Традыцыйна ўручаецца 22 сакавіка (да Дня Волі) за выдатную гістарычную прозу аўтарам кнігаў, якія спрыяюць абуджэньню пачуцьцяў гістарычнае самасьвядомасьці і нацыянальнае незалежнасьці чытачоў.[1]
З 1996 яе ляўрэатамі сталі Кастусь Акула, Уладзімер Арлоў, Генадзь Сагановіч, Лявон Баршчэўскі, Міхась Чарняўскі, Аляксандар Лукашук, Васіль Сёмуха, Іван Саверчанка, Тацяна Процька, Ала Сакалоўская, Вячка Целеш, Алесь Белы.
Сьпіс ляўрэатаў
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- 1995 — Кастусь Акула «Змагарныя дарогі»[2]
- 1996 — Уладзімер Арлоў[3]
- 1997 — Лявон Баршчэўскі Пераклад выбраных апавяданьняў Франца Кафкі («Прысуд»), укладаньне хрэстаматыі «Літаратура народаў свету»; Аляксандар Лукашук «За кіпучай чэкісцкай работай» і «Філістовіч. Вяртаньне нацыяналіста»[4][5]
- 1998 — Сяргей Ёрш «Вяртаньне БНП»[6]
- 1999 — Вячка Целеш «Гарады Беларусі на старых паштоўках» [7]
- 2000 — Ніна Стужынская «Беларусь мяцежная. З гісторыі антысавецкага ўзброенага супраціву. 20-ыя гады ХХ стагоддзя.» Вільня
- 2001 — Алесь Белы «Хроніка Белай Русі. Chronicon Russiae Albae. Нарыс гісторыі адной геаграфічнай назвы»[8]
- 2002 — Андрэй Катлярчук «Шведы ў гісторыі і культуры беларусаў»[9]
- 2003 — Захар Шыбека «Нарыс гісторыі Беларусі 1795—2002» [10]
- 2004 — Аляксандар Надсан «Біскуп Чэслаў Сіповіч: сьвятар і беларус», выдавецтва «БелФранс»[11]
- 2006 — Леанід Маракоў «Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асьветы, грамадзкія і культурныя дзеячы Беларусі 1794—1991» [12]
- 2010 — Вольга Бабкова «…І цуды, і страхі» [13]
- 2011 — Зьміцер Санько сэрыя «Нашы славутыя землякі» і Людміла Рублеўская «Сутарэньні Ромула» [14]
- 2012 — Алесь Краўцэвіч за кнігу «Гэдымін (1316—1341). Каралеўства Літвы і Русі» і Уладзімер Ляхоўскі за кнігу «Ад гоманаўцаў да гайсакоў. Чыннасьць беларускіх маладзёвых арганізацый у 2-й палове XIX ст. — 1-й палове XX ст. (да 1939 г.)» [15].
- 2013 — Дзмітрый Матвейчык за кнігу «Паўстаньне 1863—1864 гадоў у Беларусі: нарыс баявых дзеяньняў».
- 2014 — Анатоль Трафімчык за кнігу «1939 год і Беларусь: забытая вайна»
- 2015 — Сьвятлана Марозава за кнігу «Сваёй веры ламаць не будзем…»: супраціў дэўнізацыі ў Беларусі (1780 — 1839 гады)» (Гродна, 2014);
— Дзяніс Лісейчыкаў за кнігу «Сьвятар у беларускім соцыюме: прасапаграфія ўніяцкага духавенства (1596 – 1839)» (Менск, 2015).
- 2016 — Віктар Корбут і Зьміцер Ласько за кнігу «Мінск. Спадчына старога горада. 1067–1917».
- 2017 — Уладзімер Лякін за кнігу «Ліцьвіны ў гвардыі Напалеона».
- 2018 — Васіль Герасімчык за кнігу «Кастусь Каліноўскі: Асоба і легенда».
- 2019 — Алесь Смалянчук за кнігу «Раман Скірмунт (1868 — 1939): жыцьцяпіс грамадзяніна Краю», прысьвечаную прэм’еру БНР і лідэру правага крыла ў яе кіраўніцтве.
- 2020 — Сяргей Абламейка за кнігу «Каліноўскі і палітычнае нараджэньне Беларусі». У этапнай кнізе аўтар па-новаму асэнсаваў працэс нараджэньня мадэрнай беларускай нацыі за апошнія больш чым 200 гадоў[16].
Крыніцы і заўвагі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Сьвятлана Курс. Сьмелыя паасобку, асьцярожныя разам // Наша Ніва : газэта. — 3 верасьня 2001. — № 36 (245). — С. 1, 8. — ISSN 1819-1614.
- ^ Радзіма Кастуся Акулы // Адметныя мясьціны і помнікі на абшарах даўняга ВКЛ Праверана 11 кастрычніка 2013 г.
- ^ Ларыса Андросік. Арлоў Уладзімер // Электронная Энцыкляпэдыя Праверана 11 кастрычніка 2013 г.
- ^ Аляксандар Лукашук // Аўтарскія чытаньні, 1 ліпеня 2007 г. Праверана 11 кастрычніка 2013 г.
- ^ Наш Васіль Быкаў // Радыё «Свабода», 19 чэрвеня 2006 г. Праверана 11 кастрычніка 2013 г.
- ^ Сяргей Ёрш - ляўрэат літаратурнай прэміі // Газета Слонімская. — 1 красавіка 1999. — № 95. — ISSN 1991-3850.
- ^ https://web.archive.org/web/20090602175101/http://zbsb.org/n/337.shtml
- ^ Б.Т. Прэмія Беламу // Наша Ніва : газэта. — 16 красавіка 2001. — № 16 (225). — С. 2. — ISSN 1819-1614.
- ^ ПЭН-цэнтар уганараваў гісторыка Катлерчука // Народная воля : газэта. — 17 красавіка 2003. — № 70 (1633). — ISSN 1819-1614.
- ^ Ігар Шаўчук. Захар Шыбека: Час белых плямаў у гісторыі скончаны // Сеціўная газэта «Беларускія навіны», 25 сакавіка 2004 г. Праверана 18 кастрычніка 2013 г.
- ^ Валянціна Аксак. Абвешчаны ляўрэат прэміі імя Францішка Багушэвіча // Радыё «Свабода», 25 сакавіка 2005 г. Праверана 18 кастрычніка 2013 г.
- ^ Сямён Печанко. Прэмія Багушэвіча – аўтару энцыкляпэдыі рэпрэсаваных // Наша Ніва : газэта. — 8 верасьня 2006. — № 33 (487). — С. 33. — ISSN 1819-1614.
- ^ Вольга Бабкова і Сяргей Шапран атрымалі прэміі Беларускага ПЭН-цэнтру // Радыё «Свабода», 3 сакавіка 2011 г. Праверана 18 кастрычніка 2013 г.
- ^ СМ. ПЭН-цэнтар вызначыў шматлікіх ляўрэатаў прэміяў імя Адамовіча і Багушэвіча // Наша Ніва, 17 лістапада 2011 г. Праверана 18 кастрычніка 2013 г.
- ^ Узначальваць ПЭН-цэнтр зноў будзе Андрэй Хадановіч
- ^ Беларускі ПЭН абвясьціў ляўрэата прэміі Францішка Багушэвіча, ПЭН-цэнтар, 30-03-2021